Tôi còn nhớ như in hôm đó. Con tôi mới làm đổ ly nước lên sàn nhà. Tôi quay lại, gằn giọng:
“Con làm cái gì vậy? Bố đã nói bao nhiêu lần rồi!”
Ngay khoảnh khắc ấy, con không nói gì. Không khóc. Không cãi.
Chỉ đứng im, mắt mở to, và lùi một bước.
Ánh mắt ấy – đầy đề phòng. Như thể đang nhìn thấy một người nguy hiểm.
Tôi đứng sững lại.
Vì ánh mắt ấy quen lắm.
Đó chính là ánh mắt năm xưa của tôi – khi bố tôi nổi giận. Khi tôi chỉ lỡ làm rơi bát, hay trả lời không vừa ý. Khi tôi chưa kịp hiểu chuyện gì xảy ra, đã bị quát, bị lườm, bị mắng…
Và tôi chợt nhận ra: mình đang lặp lại điều từng khiến mình tổn thương.
Lần đầu tiên trong vai trò làm cha, tôi dám thừa nhận: Tôi không muốn con tôi lớn lên với ánh mắt sợ hãi như tôi.
Tôi không muốn tiếng bước chân của tôi khiến con giật mình.
Tôi không muốn con học cách im lặng để tránh bị la.
Tôi không muốn tình cảm của con với tôi – bị trộn lẫn giữa yêu thương và… đề phòng.
Và thế là, ngay giây phút ấy, tôi chọn một điều:
Tôi chọn khác đi.
Tôi từng nghĩ cứng rắn là “có trách nhiệm” – hóa ra chỉ là lặp lại
Tôi không phải là người xấu. Bố tôi cũng không phải là người xấu.
Chúng tôi đều chỉ là sản phẩm của một kiểu dạy con cũ – nơi tình yêu đi kèm với sự kiểm soát, nơi lời nói yêu thường ít hơn mệnh lệnh, và nơi cơn giận luôn có vẻ “chính đáng”.
Tôi đã từng tin rằng:
– Trẻ con phải sợ thì mới nghe lời.
– Cha phải nghiêm thì con mới “nên người”.
– Mỗi lần nổi nóng là vì “muốn tốt cho con”.
Nhưng thực ra, đó chỉ là vết hằn kéo dài chưa từng được gọi tên.
Tôi không muốn con mình cũng phải lớn lên như vậy. Không muốn con giấu nước mắt, giấu lỗi, giấu cảm xúc – chỉ vì sợ phản ứng của bố.
Và thế là, tôi bắt đầu hành trình khó nhất nhưng cần thiết nhất:
Chọn một con đường khác.
Không lặp lại.
Không tiếp tục điều từng làm mình đau.
Tôi chọn khác đi – dù phải học lại từ đầu
Tôi bắt đầu từ một điều đơn giản: xin lỗi con
Lần đầu tôi nói với con:
“Ba xin lỗi, ba không nên quát to như vậy.”
Con nhìn tôi chằm chằm, rồi hỏi lại:
“Ba nói thật không?”
Tôi gật đầu.
Con lặng đi một giây, rồi vòng tay ôm tôi.
Khoảnh khắc ấy, tôi biết: mình không mất con – nếu mình dám sửa mình trước.
Tôi không phải là người cha hoàn hảo. Nhưng tôi có thể là người cha biết dừng lại, biết nhận sai, và chọn khác đi – bắt đầu từ chính sự khiêm nhường.
Tôi học lại cách làm cha – bằng ánh mắt, cái ôm và sự lắng nghe
Trước kia, tôi thường dạy con bằng những mệnh lệnh:
“Không được làm vậy!”
“Ba đã nói bao nhiêu lần rồi!”
“Nghe lời đi!”
Giờ đây, tôi học cách nói bằng ngôn ngữ khác:
– “Ba thấy con đang giận à?”
– “Ba ở đây, con cứ kể.”
– “Con làm vậy có điều gì khiến con buồn không?”
Không phải lúc nào tôi cũng nói nhẹ được. Nhưng tôi tập thở, tập im trước khi phản ứng.
Tôi học cách lắng nghe thay vì kết luận.
Ôm con thay vì sửa con.
Có mặt thay vì kiểm soát.
Mỗi lần như vậy, tôi thấy con dịu hơn – và tôi cũng dịu lại trong chính mình.
Tôi dừng lại để con được lớn lên trong an toàn, không trong cảnh giác
Tôi biết, nếu tôi không thay đổi, con tôi sẽ học cách gồng lên mỗi khi mắc lỗi.
Sẽ học cách nói dối để tránh bị mắng.
Sẽ học cách sống xa tôi, dù đang ở cùng nhà.
Và đó là điều khiến tôi sợ nhất. Không phải việc dạy con chưa đúng – mà là đánh mất sự tin tưởng chỉ vì những phút mình không làm chủ được mình.
Tôi chọn khác đi – không phải vì tôi là người cha vĩ đại.
Tôi chọn khác – vì tôi là người từng tổn thương, và không muốn điều đó lặp lại với thế hệ sau.
Khi tôi đổi khác – con dám lại gần, vợ không còn phòng thủ
Từ chỗ e dè – con bắt đầu chạy đến ôm tôi mà không cần lý do
Trước kia, mỗi lần tôi bước vào nhà, con thường ngó xem nét mặt tôi ra sao. Nếu tôi cau mày, con im. Nếu tôi nói to, con đi vào phòng.
Còn giờ, có những chiều tan làm, tôi vừa mở cửa, con đã chạy ra:
“Ba về rồi! Ba chơi với con nha!”
Tôi nhìn con – mà nước mắt lặng chảy trong lòng.
Không phải vì xúc động đơn thuần, mà vì tôi biết:
con chỉ chạy đến ôm một người khiến con thấy an toàn.
Tôi không cần làm gì lớn lao. Tôi chỉ chọn khác đi: không nặng lời khi mệt, không phản ứng khi con mắc lỗi, không dạy quá nhiều – mà nghe nhiều hơn.
Và rồi, con bắt đầu đến gần.
Không vì sợ, mà vì tin.
Vợ tôi nhẹ lòng – vì không còn phải làm “bộ đệm” cho cảm xúc của tôi
Cô ấy từng rất hay căng thẳng mỗi khi thấy tôi cáu. Không phải vì cô ấy sợ tôi – mà vì cô ấy sợ con bị ảnh hưởng. Có thời gian, tôi thấy rõ ánh mắt cảnh giác của vợ mỗi khi tôi chuẩn bị mở lời với con.
Cô ấy đã phải sống trong thế “giữa hai làn đạn”: vừa lo cho tôi, vừa che chắn cho con.
Nhưng rồi, khi tôi thay đổi – không bằng lời nói, mà bằng cách sống chậm lại, thở đều hơn, phản ứng ít hơn – cô ấy dần cười nhiều hơn.
Một hôm cô ấy nói:
“Em biết anh mệt, nhưng em biết anh không còn hét nữa. Thế là đủ để em tin.”
Lúc đó, tôi hiểu: một người đàn ông thay đổi không chỉ vì con – mà còn vì người phụ nữ đang đồng hành cùng mình.
Cả nhà không “đúng hơn” – chỉ thật hơn
Tôi không còn cố để dạy con nên người. Tôi sống cùng con như một người cũng đang học làm người.
Không khí trong nhà không hẳn lúc nào cũng vui vẻ – nhưng nhẹ.
Bữa cơm có thể không đủ món – nhưng đủ tiếng cười.
Câu chuyện có lúc còn vụng về – nhưng không còn sự phòng thủ, căng thẳng.
Tôi từng nghĩ thay đổi là quá khó. Nhưng hóa ra, chỉ cần tôi chọn khác đi, mọi thứ xung quanh cũng có cơ hội đổi khác.
Bạn không phải lặp lại điều từng làm bạn đau
Tôi từng tin rằng, mình chỉ đang “tiếp nối” cách dạy con từ đời trước – nhưng rồi tôi nhận ra:
không phải điều gì mình từng trải qua cũng nên để con mình trải lại.
Nếu tuổi thơ bạn từng lớn lên trong sợ hãi, từng mong một người lớn dịu lại mà không được, từng ước một câu xin lỗi nhưng chỉ nhận sự im lặng… thì bạn càng có lý do để chọn khác đi.
Thay đổi không dễ. Nó làm ta thấy mình “yếu hơn”, “lạ lẫm”, thậm chí “vụng về.” Nhưng rồi sẽ đến một ngày, con bạn quay lại và ôm bạn không vì bị bắt buộc – mà vì con thấy bình an.
Và bạn sẽ hiểu: chọn khác đi – không phải là phản bội cha mẹ mình, mà là bảo vệ thế hệ kế tiếp.
Là khi bạn dừng vòng lặp. Là khi bạn khép lại một chương – không bằng sự hối hận, mà bằng lòng yêu thương đủ lớn để làm mới.
Một quyết định nhỏ – có thể đổi hướng cả một thế hệ
Nếu bạn từng lớn lên trong im lặng, kiểm soát, hoặc những tiếng quát khiến tim mình co lại, thì bạn càng hiểu rằng:
chọn khác đi là hành động dũng cảm nhất mà một người cha có thể làm.
Bạn không cần hoàn hảo, không cần biết hết mọi cách dạy con. Chỉ cần bạn đủ tỉnh thức để dừng lại, lắng nghe, và bước về phía yêu thương.
Tôi mời bạn chia sẻ câu chuyện của mình tại chương trình Nuôi Con Đúng Cách – nơi những người cha đang học lại cách kết nối, chữa lành, và nuôi con bằng sự dịu dàng mà chính họ từng thiếu.
Vì thay đổi bản thân – chính là cách bạn yêu con sâu sắc nhất.