Hôm ấy, con làm đổ cốc nước lên đống giấy tờ quan trọng của tôi. Trong giây lát, tôi gắt lên: “Con làm cái gì vậy? Bao nhiêu lần rồi con vẫn không cẩn thận!”
Tiếng tôi vang khắp nhà. Con giật mình. Không khóc. Không cãi.
Chỉ nhìn tôi, mắt đỏ hoe, rồi nói khẽ:
“Bố ơi, đừng hét nữa…”
Tôi đứng sững. Cơn tức vẫn còn đó – nhưng điều gì đó trong tôi… gãy xuống. Câu nói ấy không to. Không trách. Nhưng nó chạm vào tận cùng phần tôi luôn cố che giấu: nỗi hối hận sau mỗi lần mất kiểm soát.
Tôi từng nghĩ: trẻ con thì cần phải quát mới nghe. Nhưng khi con nói: “Đừng hét nữa”, tôi không còn thấy mình đang dạy con điều gì – mà đang đẩy con xa mình dần, bằng chính thứ âm thanh mà tôi tưởng là uy quyền.
Hôm đó, tôi không gào thêm. Tôi chỉ ngồi xuống, im lặng, và lần đầu tiên trong đời, tôi tự hỏi: Tại sao mình lại hay hét đến thế?
Tôi từng gọi cơn giận là “giáo dục” – thật ra là trốn tránh
Lớn lên, tôi sống trong một ngôi nhà mà tiếng quát là công cụ dạy dỗ quen thuộc. Tôi từng sợ bố – nhưng chưa từng cảm thấy gần gũi với ông. Và tôi mang điều đó vào vai trò làm cha một cách vô thức.
Mỗi lần con làm sai, tôi hét.
Mỗi lần mệt, tôi gắt.
Mỗi lần lo, tôi quát.
Tôi gọi nó là “nghiêm khắc” – nhưng sau mỗi lần như thế, tôi lại lén nhìn ánh mắt con – thấy con thu mình, lặng lẽ, và… xa tôi thêm một chút.
Tôi không nhận ra: cơn giận không làm con hiểu – chỉ làm con sợ.
Và sợ thì không học được gì – ngoài việc né tránh.
Tôi đã không kiểm soát cơn giận – vì chính tôi cũng chưa hiểu được gốc rễ của nó.
Câu nói của con: “Bố ơi, đừng hét nữa” – không chỉ là một lời cầu xin.
Nó là hồi chuông. Nhẹ – nhưng đủ để tôi dừng lại. Nhìn lại. Và bắt đầu học cách mới:
Không hét – mà thở.
Không quát – mà lắng.
Không làm con sợ – mà để con tin.
Tôi học cách dừng lại – thở trước khi phản ứng
Không còn hét – nhưng không phải vì tôi giỏi hơn, mà vì tôi biết dừng
Sau hôm con nói “Bố ơi, đừng hét nữa,” tôi bắt đầu quan sát chính mình – từng cử chỉ nhỏ, từng nhịp thở dồn dập, từng cảm giác nóng rát trong ngực mỗi khi con làm điều “không vừa ý”.
Trước kia, tôi phản ứng như một bản năng: hét để “chấn chỉnh”, quát để “thể hiện uy quyền”, dằn giọng để “ra oai”. Nhưng thật ra, sâu trong đó là sự mất kiểm soát – của một người lớn cũng đang quá tải.
Tôi nhận ra: kiểm soát cơn giận không phải là kìm nén – mà là dừng lại trước khi bị nó cuốn đi.
Tôi bắt đầu học cách thở.
Không phải ngồi thiền hàng giờ, không cần không gian yên tĩnh đặc biệt.
Chỉ là… thở một hơi thật sâu – trước khi mở miệng.
Ba giây – đủ để tôi không phá vỡ lòng tin của con
Tôi đặt cho mình một quy ước:
Khi cảm thấy giận – đếm thầm 1, 2, 3.
Trong ba giây ấy, tôi đặt tay lên bụng, thở chậm.
Và tôi tự hỏi: “Lúc này, điều con cần là gì?”
Chín trong mười lần, tôi nhận ra: con cần tôi hiểu, chứ không cần tôi hét.
Con cần tôi sửa – chứ không cần tôi dọa.
Và tôi bắt đầu thay câu “Sao con lại như thế hả?!” bằng “Con đang gặp khó khăn gì à?”
Cơn giận không biến mất. Nhưng nó không còn điều khiển tôi.
Tôi xin lỗi – và thấy con ngẩng đầu lên
Lần đầu tiên tôi xin lỗi con sau khi lớn tiếng – tôi run. Tôi sợ con sẽ trách, sẽ rút lại. Nhưng con chỉ nhìn tôi, rồi ôm nhẹ:
“Bố đừng hét nữa nha. Con cũng sẽ ngoan hơn.”
Tôi bật khóc.
Vì trong khoảnh khắc ấy, tôi hiểu rằng: khi người lớn dám nhận sai, con trẻ sẽ học được cách tha thứ và tin tưởng.
Tôi không cần trở thành một người cha hoàn hảo. Tôi chỉ cần học cách kiểm soát cơn giận, đủ để con không phải xây tường phòng thủ quanh trái tim mình.
Khi tôi biết dịu lại – con bắt đầu tin tôi hơn
Không còn ánh mắt sợ hãi – mà là cái ôm chủ động của con
Trước kia, mỗi khi tôi bước vào phòng, con thường lặng đi. Không chạy tới, không nói gì, chỉ quan sát – như để “kiểm tra” xem hôm nay bố có đang sẵn sàng yêu thương hay đang chực trút giận.
Nhưng rồi một ngày, sau một buổi tối tôi vừa mới la con vì làm đổ hộp màu, tôi quay lại, ngồi xuống, và nói:
“Ba xin lỗi vì đã lớn tiếng. Ba không nên hét. Con có muốn ôm ba không?”
Con lưỡng lự. Rồi bước lại, ôm nhẹ.
Tôi thấy tay con siết lại – như thể đang thử một lần nữa… tin vào người lớn.
Từ hôm ấy, tôi bắt đầu thật sự kiểm soát cơn giận, không phải để làm “tốt vai trò làm cha”, mà vì tôi hiểu: nếu tôi không dịu lại, con sẽ học cách khép lòng.
Con bắt đầu chia sẻ – kể cả những điều con từng giấu
Tôi từng nghĩ: “Con không kể là vì con không tin mình.” Nhưng hóa ra, con không kể vì sợ mình phản ứng. Vì mỗi lần con nói sai, tôi sẽ giận. Mỗi lần con vụng, tôi sẽ quát. Mỗi lần con thất vọng, tôi sẽ trách.
Nhưng khi tôi học cách ngồi xuống, hỏi: “Con muốn nói gì với ba?” và giữ giọng bình tĩnh – con dần mở lòng.
Một hôm, con bảo: “Ba biết không, hôm qua con làm mất thước… mà con giấu, vì sợ ba hét.”
Tôi không hét. Tôi thở. Tôi nói: “Lần sau con cứ nói. Ba hứa sẽ nghe trước khi la.”
Từ đó, con không còn giấu giếm – mà bắt đầu học cách trung thực.
Và tôi biết, một phần của sự trung thực – là môi trường an toàn để được là chính mình.
Vợ tôi nhìn tôi khác – không phải vì tôi giỏi hơn, mà vì tôi thật hơn
Cô ấy từng nói: “Anh bớt khó chịu, nhà dễ thở hơn nhiều.”
Tôi hỏi: “Anh thay đổi gì sao?”
Cô ấy cười: “Anh chịu kiểm soát cơn giận, con chịu chia sẻ, em không cần đứng giữa nữa.”
Tôi không ngờ: khi tôi biết dịu lại – thì mọi người trong nhà cũng dịu theo.
Và điều quý giá nhất không phải là tôi trở thành “người cha lý tưởng”, mà là:
tôi trở thành một người đủ an toàn để con dám chạy về, khi con sai.
Lời con nói có thể là ngưỡng cửa để cha thay đổi
Tôi từng tưởng rằng mình phải học ở đâu đó rất xa để trở thành một người cha tốt hơn. Nhưng rồi, người thầy lớn nhất – lại chính là con tôi.
Một câu nói rất nhỏ: “Bố ơi, đừng hét nữa” – đã mở ra cho tôi cả một cánh cửa.
Không phải để bước vào một phương pháp dạy con mới, mà để trở lại bên trong mình. Nhìn lại những cơn giận chưa từng được gọi tên. Nhận ra những giới hạn mà tôi từng nghĩ là “bình thường.”
Và từ đó, tôi bắt đầu học cách kiểm soát cơn giận – không để trở nên hoàn hảo, mà để trở nên an toàn hơn cho con.
Vì mỗi đứa trẻ đều xứng đáng lớn lên trong một ngôi nhà không phải lúc nào cũng yên ấm – nhưng luôn có một người cha biết dừng lại, biết xin lỗi, biết lắng nghe.
Và mỗi người cha, cũng xứng đáng được chữa lành – bắt đầu từ việc thừa nhận: “Tôi có thể thay đổi. Và tôi đang làm điều đó – vì con.”
Dừng lại một chút – để con được thở cùng mình
Nếu bạn từng lớn tiếng với con rồi thấy hối hận, từng ước giá như mình biết cách kiềm chế, từng thấy ánh mắt con tránh mình khi tức giận – thì bạn không đơn độc.
Tôi cũng từng như vậy. Và tôi đã bắt đầu thay đổi, từ một câu nói rất nhỏ của con.
Chỉ cần bạn sẵn sàng kiểm soát cơn giận, dù chậm rãi, dù chưa hoàn hảo – bạn đã mở cánh cửa đầu tiên đến với sự kết nối thật sự.
Tôi mời bạn chia sẻ câu chuyện ấy tại chương trình Nuôi Con Đúng Cách – nơi mỗi người cha được nhìn bằng sự đồng cảm, không phán xét.
Vì thay đổi – không bao giờ là muộn, nếu bắt đầu bằng tình yêu.