Tôi vẫn nhớ như in khoảnh khắc ấy – đêm đầu tiên sau khi con trai tôi chào đời. Căn phòng bệnh vắng lặng, chỉ có tiếng máy đo nhịp tim và hơi thở nhỏ nhẹ của đứa trẻ bé xíu nằm trong vòng tay tôi. Nhìn khuôn mặt con, tôi thấy một điều gì đó vừa thiêng liêng, vừa choáng ngợp. Tôi nhận ra, tôi chính thức trở thành một người cha – nhưng rồi cảm giác tiếp theo lại là nỗi hoang mang. Tôi phải làm gì đây? Làm cha nghĩa là gì khi cả đời tôi chưa từng thực sự có một người cha đúng nghĩa để học theo?
Những giới hạn từ một tuổi thơ không hình mẫu
Một người cha vắng mặt
Tôi lớn lên trong một gia đình có người cha luôn vắng mặt – đôi khi là vì công việc, đôi khi đơn giản là vì ông không biết kết nối với con mình. Ông nghiêm khắc, khép kín và gần như không bao giờ thể hiện cảm xúc. Những buổi trò chuyện cha – con là điều xa xỉ. Khi tôi khóc, ông bảo tôi “đàn ông không được yếu đuối”. Khi tôi cần một cái ôm, ông bảo tôi “lớn rồi, phải mạnh mẽ”. Tôi học cách im lặng, cứng rắn, và tin rằng đó là cách làm cha đúng đắn – cho đến khi tôi thực sự có con.
Những niềm tin sai lầm trong vai trò người cha
Lúc ấy, tôi mang theo một niềm tin sai lầm rằng: chỉ cần làm trụ cột tài chính là đủ. Tôi chăm chỉ đi làm, ít khi ở nhà, và khi ở nhà thì mệt mỏi, dễ cáu gắt. Con khóc – tôi nổi giận. Con nghịch ngợm – tôi la hét. Tôi thấy mình lặp lại y hệt cha mình ngày xưa. Và tôi ghét chính điều đó.
Tôi không biết cách ôm con khi nó buồn, không biết trả lời thế nào khi con hỏi: “Ba có thương con không?” Tôi thậm chí còn thấy xấu hổ khi phải thể hiện tình cảm với con – điều mà lẽ ra phải đến từ bản năng. Nhưng có lẽ, với một người đàn ông không từng được dạy yêu thương, bản năng đó chưa bao giờ được hình thành.
Sự thức tỉnh từ chính nỗi sợ
Tôi bắt đầu thấy sợ. Không phải sợ mất con, mà sợ mình đang làm tổn thương con như cách mình từng bị tổn thương. Tôi bắt đầu tự hỏi: “Liệu có thể học lại cách làm cha, dù mình chưa từng có một hình mẫu tốt trong đời?”
Chuyển hóa: Hành trình học lại và mở lòng
Đối diện với chính mình
Sau nhiều lần to tiếng với con, sau những giọt nước mắt lặng lẽ của vợ, tôi bắt đầu cảm thấy có điều gì đó sai sai – không phải ở họ, mà ở chính tôi. Tôi nhận ra rằng, nếu cứ tiếp tục như vậy, tôi sẽ trở thành “phiên bản nâng cấp” của người cha mà tôi từng sợ hãi thuở bé. Tôi không muốn điều đó lặp lại. Tôi không muốn con tôi lớn lên như tôi đã từng – thiếu thốn sự an toàn cảm xúc, sống trong một ngôi nhà mà không ai thật sự lắng nghe ai.
Tôi bắt đầu tìm kiếm. Ban đầu là vài cuốn sách về làm cha, nuôi dạy con. Rồi đến những video, podcast về tâm lý, về chữa lành cho nam giới. Tôi tham gia một buổi hội thảo về “nghệ thuật làm cha” – và chính ở đó, lần đầu tiên tôi dám bật khóc trước mặt những người đàn ông khác. Không phải vì yếu đuối, mà vì lần đầu tôi cảm nhận được: mình không đơn độc.
Học cách kết nối từ những điều nhỏ nhất
Tôi học lại từ đầu – như một đứa trẻ đang học đi. Tôi học cách chậm lại để nhìn vào mắt con khi nói chuyện. Học cách ngồi xuống, lắng nghe một câu chuyện trẻ thơ mà trước đây tôi thường bỏ qua vì “bận quá”. Học cách nói: “Ba xin lỗi” mỗi khi tôi nổi nóng. Học cách ôm con mỗi tối, không phải như một nghĩa vụ, mà là một sự gắn kết.
Điều khó nhất không phải là thay đổi hành vi, mà là thay đổi niềm tin bên trong. Tôi phải gỡ bỏ lớp áo giáp của sự lạnh lùng, lý trí, kiểm soát – để thay vào đó là sự mềm mại, bao dung, chấp nhận. Tôi phải cho phép mình… được làm cha một cách nhân văn, không hoàn hảo nhưng chân thật.
Những bước đầu tiên đầy chông chênh
Tất nhiên, hành trình này không dễ dàng. Có những ngày tôi mệt mỏi, lại lỡ gắt lên với con vì một chuyện nhỏ. Có lúc tôi thấy mình quay lại những phản ứng cũ – đóng cửa, im lặng, rút lui. Nhưng lần này tôi nhận ra, tôi có quyền bắt đầu lại. Tôi không còn trách bản thân quá nặng nề, mà học cách tự tha thứ. Vì tôi biết: sự chuyển hóa không đến từ một đêm, mà là cả hành trình.
Kết nối: Thay đổi trong mối quan hệ
Từ xa cách đến gần gũi với con
Tôi từng nghĩ con tôi là “một đứa trẻ khó bảo”. Nhưng khi tôi thay đổi cách tiếp cận, tôi mới nhận ra con chưa từng có một người cha biết lắng nghe. Trước đây, mỗi khi con làm sai điều gì đó, tôi thường quát mắng, ra lệnh. Nhưng giờ, tôi thử hỏi: “Con đang cảm thấy gì?”, “Con cần ba giúp gì không?”
Một buổi tối, khi tôi ngồi xuống cùng con chơi lego – không điện thoại, không bận tâm deadline – con bất ngờ ôm tôi và nói: “Ba ơi, hôm nay con vui lắm.” Chỉ một câu đơn giản, nhưng khiến tôi suýt rơi nước mắt. Thì ra, điều con cần không phải là những món đồ chơi đắt tiền, mà là một người cha thật sự có mặt.
Hồi phục mối quan hệ với vợ và mẹ
Không chỉ với con, hành trình này còn thay đổi cách tôi nhìn mối quan hệ với người bạn đời. Trước kia, tôi thường cảm thấy bị chỉ trích mỗi khi vợ góp ý chuyện nuôi con. Giờ đây, tôi học cách lắng nghe cô ấy như một người đồng hành, chứ không phải đối thủ. Chúng tôi cùng đọc sách, cùng chia sẻ cảm xúc – và dần dần, căn nhà nhỏ bớt đi tiếng cãi vã, nhiều hơn tiếng cười.
Mối quan hệ với mẹ tôi – người từng là “nạn nhân” của sự cứng nhắc của cha – cũng dịu lại. Tôi bắt đầu hiểu vì sao bà hay lo lắng, kiểm soát. Tôi học cách ôm mẹ, điều mà trước kia chưa bao giờ xảy ra. Chỉ một cái ôm, nhưng là dấu hiệu cho một sự chữa lành âm thầm giữa hai thế hệ.
Tha thứ cho người cha của chính mình
Người cha của tôi vẫn là một người ít nói. Nhưng giờ tôi không còn giận ông như trước. Tôi hiểu rằng ông cũng chỉ đang lặp lại điều ông từng trải qua. Có thể ông chưa bao giờ được dạy cách yêu thương – giống như tôi ngày xưa. Tha thứ không phải để quên, mà để tôi được tự do. Tôi không thể thay đổi ông, nhưng tôi có thể thay đổi cách tôi làm cha – để con tôi không phải mang theo những vết thương của thế hệ trước.
Gửi đến những người đàn ông khác
Không biết làm cha không phải là tội lỗi
Nếu bạn đang đọc đến đây và cảm thấy một phần nào đó giống mình – thì tôi muốn nói rằng: bạn không cô đơn. Rất nhiều người đàn ông trong chúng ta lớn lên mà không có hình mẫu người cha tích cực. Chúng ta được dạy cách mạnh mẽ, kiên cường, kiếm tiền… nhưng rất ít người được dạy cách ôm con, nói lời yêu thương hay thừa nhận mình sai.
Tôi từng nghĩ rằng “mình không biết làm cha” là điều đáng xấu hổ. Nhưng hóa ra, đó lại là khởi đầu của sự chuyển hóa. Khi dám nhìn vào nỗi đau, vào giới hạn của chính mình, tôi mới thật sự mở ra con đường làm cha một cách chân thật và đầy đủ.
Bạn không đơn độc – và bạn có thể bắt đầu lại
Hành trình chữa lành không dành cho người hoàn hảo, mà dành cho người dám bước đi – dù là những bước đầu tiên đầy chông chênh. Nếu bạn đã từng nổi nóng với con, từng thấy có lỗi với vợ, từng cảm thấy lạc lối… thì đó không phải dấu hiệu của thất bại. Đó là lời mời gọi bạn quay về bên trong, đối diện và chuyển hóa.
Bạn không cần phải trở thành “siêu cha” hay “người cha lý tưởng” – bạn chỉ cần là một người cha thật sự có mặt. Đôi khi chỉ cần một cái ôm, một lần xin lỗi, một lần ngồi lắng nghe mà không phán xét… là đã đủ để tạo nên một thế hệ khác – một thế hệ lớn lên với tình yêu thương trọn vẹn.
Hành trình này không ai phải đi một mình
Bạn không cần phải đi con đường này một mình. Ngoài kia, có rất nhiều người đàn ông đang âm thầm bước trên hành trình tương tự – học cách làm cha, học cách yêu, học cách chữa lành. Và tôi tin rằng: khi chúng ta dám chia sẻ câu chuyện của mình, chúng ta không chỉ chữa lành cho bản thân, mà còn trao đi hy vọng cho người khác.
Chương trình Nuôi Con Đúng Cách chính là một không gian như vậy – nơi bạn có thể chia sẻ câu chuyện của mình mà không bị phán xét, nơi bạn tìm thấy sự đồng cảm, sự hướng dẫn, và đôi khi… chỉ đơn giản là sự có mặt của một người hiểu bạn.
Nếu bạn đã từng tự hỏi “liệu mình có thể trở thành một người cha tốt?”, thì câu trả lời là: Có. Nhưng bạn không cần phải biết mọi thứ ngay lúc này. Bạn chỉ cần bắt đầu – bằng một hành động nhỏ, một lời xin lỗi, một cái ôm… hoặc một chia sẻ chân thật tại nơi đây.
Hành trình làm cha không phải là sự hoàn hảo. Đó là hành trình học hỏi, vấp ngã và đứng lên – với trái tim mở rộng.