Khi “Được mấy điểm?” trở thành câu hỏi quen thuộc nhất
Chiều tan học.
Con bước ra khỏi cổng trường, tay đeo cặp, ánh mắt mệt mỏi.
Và câu đầu tiên mẹ hỏi là:
“Hôm nay được mấy điểm?”
“Có làm bài kiểm tra không?”
“Cô có nhắc gì không đấy?”
Không phải vì mẹ không yêu con.
Mẹ quan tâm, mẹ lo lắng, mẹ muốn con học tốt.
Nhưng trong vô thức – mẹ đang xem điểm số như thước đo quan trọng nhất của một đứa trẻ.
Ngày này qua ngày khác, con lớn lên trong không khí như vậy.
Một ánh mắt sáng rỡ khi con khoe điểm 10.
Một cái thở dài im lặng nếu con mang về điểm 6.
Một câu “Sao thế này?” đi kèm với ánh nhìn thất vọng.
Và dần dần, con học được một điều:
“Giá trị của con – nằm ở những con số.”
Con không được hỏi:
“Hôm nay con có vui không?”
“Ở lớp có chuyện gì khiến con buồn không?”
“Con cần mẹ ôm một cái chứ?”
Con học cách giấu cảm xúc – và chỉ khoe kết quả.
Con học cách mỉm cười – kể cả khi trong lòng đầy áp lực.
Con học cách làm vừa lòng – thay vì làm thật lòng.
Và con lớn lên…
biết rất rõ phải làm thế nào để được điểm cao –
nhưng không biết phải làm sao khi trong lòng mình trống rỗng, mệt mỏi, hay thất vọng.
Khi trẻ lớn lên trong kỳ vọng – mà thiếu kết nối
Có những đứa trẻ rất ngoan.
Chăm chỉ.
Điểm luôn cao.
Không bao giờ phàn nàn.
Nhưng khi được hỏi:
“Con có hạnh phúc không?”
Chúng… không biết trả lời.
Nhiều cha mẹ nuôi con bằng công thức:
Thành tích + kỷ luật + kỳ vọng = đứa trẻ thành công
Và họ cố gắng hết mình.
Đưa đón, dạy học, ép học thêm, đặt mục tiêu, so sánh, thúc đẩy…
Tất cả chỉ để con “không thua thiệt bạn bè.”
“Không bị tụt lại phía sau.”
“Không làm cha mẹ thất vọng.”
Nhưng họ quên mất một điều quan trọng hơn cả:
Kết nối.
Khi một đứa trẻ chỉ được công nhận khi có thành tích,
con sẽ tin rằng:
-
Mình chỉ được yêu nếu giỏi.
-
Mình chỉ được khen khi đạt chuẩn.
-
Mình không được phép sai – không được buồn – không được yếu đuối.
Và dần dần, con học cách giấu mình.
Không dám kể chuyện bị bắt nạt.
Không dám nói rằng mình đang buồn.
Không dám thừa nhận con sợ thi, sợ sai, sợ thất bại.
Con sợ… sẽ đánh mất tình yêu thương nếu con không còn “xứng đáng.”
Con ơi,
Nếu tình yêu của cha mẹ gắn liền với điểm số,
thì con sẽ không bao giờ cảm thấy đủ.
Vì ngoài kia – sẽ luôn có ai đó giỏi hơn.
Và trong con – sẽ luôn có nỗi lo:
“Liệu hôm nay mình có đáng để được ôm không?”
Chuyển từ kỳ vọng sang kết nối – điều con thực sự cần
Điểm số có thể nói được con đúng bao nhiêu phép tính.
Nhưng chỉ câu hỏi “Hôm nay con thấy sao?”
mới nói với con rằng:
“Mẹ thấy con – chứ không chỉ thấy kết quả của con.”
Hỏi về cảm xúc – trước khi hỏi kết quả
Trẻ con cũng như người lớn – cũng có những ngày tốt, ngày không.
Những ngày không muốn đến lớp.
Những buổi học khó nuốt.
Những khoảnh khắc xấu hổ, cô đơn, mệt mỏi… nhưng không biết chia sẻ với ai.
Hãy bắt đầu bằng những câu như:
-
“Hôm nay ở lớp có chuyện gì vui không con?”
-
“Con có buồn điều gì không?”
-
“Có ai khiến con cảm thấy dễ chịu/khó chịu không?”
Khi ấy, con sẽ học được cách đi vào bên trong,
hiểu mình – chứ không chỉ cố “hoàn thành tốt mọi việc.”
Lắng nghe không phán xét – để con dám mở lòng
Điều khiến trẻ không muốn kể chuyện –
không phải vì con không có gì để nói,
mà vì mỗi lần nói ra, cha mẹ lại ngắt lời, đánh giá, so sánh, hay đưa lời khuyên vội vã.
Hãy thử chỉ gật đầu.
Nhìn con.
Và nói:
“Mẹ đang nghe.”
“Vậy lúc đó con thấy sao?”
“Con làm vậy là vì con lo à?”
Một người lắng nghe thật – có thể mở cánh cửa mà điểm 10 cũng không thể mở.
Công nhận con – không chỉ vì điểm, mà vì nỗ lực
Thay vì nói:
“Giỏi quá, được 10 điểm rồi!”
Hãy thử:
“Mẹ thấy con rất nỗ lực ôn bài suốt tuần – mẹ rất trân trọng điều đó.”
“Con đi học dù mệt – mẹ cảm ơn con vì đã cố gắng.”
Bằng cách đó, con hiểu rằng:
Giá trị của mình không nằm ở con số – mà nằm ở sự cố gắng, tử tế và thật lòng.
Những lời con từng nói – khiến cha mẹ chững lại
Không phải lúc nào trẻ con cũng biết nói rõ nỗi lòng.
Nhưng đôi khi, một vài câu nói vu vơ của con
lại khiến người lớn như nghẹn lại –
vì nhận ra:
con đang lớn lên trong thiếu vắng điều gì.
“Mỗi lần con điểm thấp là mẹ im lặng luôn…”
Con nói nhẹ bẫng – như một thói quen.
Nhưng trong câu nói đó, là nỗi sợ rất lớn:
“Im lặng của mẹ = thất vọng.”
“Im lặng = con đã làm gì sai.”
Trẻ con đọc được cảm xúc qua thái độ –
và im lặng đôi khi đáng sợ hơn cả một lời trách mắng.
“Con không dám kể chuyện buồn, sợ bố nói con yếu đuối.”
Một cậu bé 10 tuổi chia sẻ sau khi giấu việc bị bạn bắt nạt suốt 3 tháng.
Vì con nhớ những lần trước, khi con buồn hay khóc, bố từng nói:
“Con trai gì mà mít ướt thế?”
Và thế là, con học cách giấu –
cả nỗi buồn, cả nỗi sợ, cả nước mắt… và cả chính mình.
“Mẹ chỉ vui khi con giỏi – còn lại mẹ không quan tâm.”
Một cô bé lớp 4 buột miệng nói trong lúc làm bài tập.
Không phải vì mẹ không quan tâm.
Mà vì… mọi sự quan tâm của mẹ chỉ thể hiện rõ nhất khi con đạt thành tích.
Con hiểu lầm tình yêu –
là một thứ có điều kiện.
Những câu nói ấy – không trách móc.
Chúng chỉ là lời thì thầm nhỏ bé của một trái tim đang cần được nhìn thấy.
Nếu ta đủ chậm lại,
ta sẽ kịp nắm lấy bàn tay con –
trước khi con tự rút tay ra khỏi thế giới của mình.
Trẻ không cần cha mẹ hoàn hảo – chỉ cần được hỏi bằng trái tim
Con ơi,
Trẻ con không cần cha mẹ luôn dịu dàng,
luôn nói lời hay, luôn biết cách dạy dỗ từng lúc từng chỗ.
Con chỉ cần được thấy, được nghe, được chạm đến bằng sự thật lòng.
Và đôi khi, điều đó bắt đầu chỉ bằng một câu hỏi:
“Hôm nay con thấy sao?”
Một câu hỏi đơn giản.
Nhưng nó nói với con rằng:
-
“Mẹ không chỉ quan tâm con làm được gì – mà mẹ quan tâm con là ai.”
-
“Bố không chỉ chờ bảng điểm – mà bố chờ con kể về một ngày của con.”
-
“Con có thể vui, buồn, sợ hãi, thất vọng – và vẫn được lắng nghe, vẫn được yêu.”
Một đứa trẻ được hỏi “Hôm nay con thấy sao?” mỗi ngày –
sẽ học được cách gọi tên cảm xúc,
biết lắng nghe bản thân,
biết rằng con được yêu vì chính con, không phải vì thành tích.
Chúng không cần điểm 10 để được ôm.
Chúng chỉ cần một ánh mắt dịu dàng để dám nói:
“Hôm nay con thấy… không ổn lắm.”
Và nếu ta đủ kiên nhẫn để lắng nghe,
con sẽ đủ tin tưởng để mở lòng –
và đó mới là nền tảng nuôi dưỡng đứa trẻ mạnh mẽ, tự tin và tử tế.
Nếu hôm nay con chưa hỏi “Thấy sao rồi?” – thì vẫn chưa muộn
Con ơi,
Không phải vì con không từng quan tâm đến con mình.
Chỉ là trong guồng quay bận rộn, trong thói quen từ thế hệ trước,
ta quen hỏi về kết quả – mà quên hỏi về cảm xúc.
Nhưng hôm nay, nếu con dừng lại…
và thử hỏi một câu rất nhẹ nhàng:
“Hôm nay con thấy sao?”
thì con sẽ thấy ánh mắt con đổi khác.
👉 Nếu con muốn học cách lắng nghe con – và cả chính đứa trẻ bên trong mình,
hãy đến với cộng đồng:
🔗 http://nuoicondungcach.org
Nơi ta không dạy con để đạt điểm cao –
mà đồng hành để con biết yêu thương, hiểu mình, và lớn lên trọn vẹn.
Vì con trẻ không cần một cha mẹ hoàn hảo,
mà cần một người đủ lắng nghe – bắt đầu từ một câu hỏi:
“Hôm nay con thấy sao?”