Bạn từng là người rất nhạy cảm, rất dễ tổn thương.
Bạn từng im lặng khi bị xúc phạm, cười trừ khi bị tổn thương, tự chịu đựng mọi điều vì nghĩ:
“Mình yếu đuối thôi.”
“Mình không đáng để ai bảo vệ.”
Nhưng rồi, sau nhiều lần như thế, bạn thay đổi.
Bạn trở nên cứng.
Bạn phản ứng nhanh hơn.
Bạn ngắt lời người khác.
Bạn im lặng một cách lạnh lùng.
Bạn có thể nói những câu khiến người khác tổn thương – dù bạn không hề cố tình.
Và đôi lúc, khi nhìn lại, bạn thấy… mình đang làm điều mà chính bạn từng khóc vì nó.
Nếu bạn từng hoảng sợ khi nhận ra điều đó – thì bài viết này là để nói với bạn một điều:
“Không phải con ác – mà là con chưa được chữa lành.”
Vì sao người từng tổn thương lại có xu hướng gây tổn thương?
Vì đó là cách phòng vệ bản năng – “đánh trước để không bị đánh”
Khi bạn từng bị đau mà không ai bênh,
khi bạn từng im lặng mà không ai hỏi han,
khi bạn từng yếu mềm mà chỉ nhận lại tổn thương…
thì một ngày, bạn học được một điều:
“Yếu là bị đau.
Lộ cảm xúc là bị coi thường.
Im lặng là bị bỏ rơi.”
Và bạn bắt đầu dựng tường.
Tường làm bằng cáu gắt.
Tường làm bằng mỉa mai.
Tường làm bằng im lặng lạnh.
Không phải để hại ai – mà để bảo vệ phần từng bị bỏ lại trong bạn.
Vì khi vết thương chưa lành, mọi va chạm đều thành “đòn đau”
Một lời góp ý nhẹ cũng khiến bạn thấy bị chỉ trích.
Một ánh nhìn nghiêm cũng khiến bạn thấy mình sắp bị bỏ rơi.
Một câu nói của người thân – dù rất vô tư – cũng khiến bạn cảm thấy:
“Họ không tôn trọng mình.”
“Mình bị tổn thương rồi.”
Bạn phản ứng không phải vì câu nói ấy quá nặng,
mà vì nó chạm đúng vết thương cũ – chưa từng được xoa dịu.
Vì bạn từng không được nghe: “Con ổn rồi. Không ai làm đau con nữa đâu”
Bạn không phải người xấu.
Bạn chỉ chưa từng được ai dừng lại, ngồi xuống, nhìn sâu vào mắt bạn và nói:
“Con không cần gồng để tự vệ nữa.
Con được an toàn rồi.”
Và thế là bạn vẫn gồng.
Vẫn cứng.
Vẫn tạo ra lớp gai quanh mình – dù bên trong chỉ là một trái tim rất dễ vỡ,
vẫn đang thầm khóc và nói:
“Xin đừng làm con đau thêm nữa…”
Những biểu hiện cho thấy bạn đang “lây lan tổn thương” mà không nhận ra
Bạn hay giễu cợt, la mắng người thân – rồi sau đó cảm thấy có lỗi
Bạn từng bị chê, từng bị dằn mặt bằng lời nói.
Bạn từng nghe:
“Làm có mỗi việc đó mà không xong?”
“Lớn đầu rồi mà còn như con nít.”
“Ngu thế cũng làm được à?”
Bạn từng đau vì những lời ấy.
Nhưng rồi, một ngày, chính bạn thốt ra những câu gần giống – với con, với người yêu, với người gần gũi nhất.
Có khi bạn không cố.
Có khi bạn chỉ mệt, chỉ căng.
Có khi… bạn chỉ vô thức lặp lại điều mà mình từng ghét nhất.
Rồi sau đó, bạn buồn.
Bạn im lặng.
Bạn thấy mình thật tệ.
Bạn không hiểu vì sao.
Nhưng sự thật là: nỗi đau trong bạn đang nói thay bạn.
Bạn hay im lặng lạnh lùng – để không ai lại gần được mình
Bạn từng im lặng vì không ai hỏi bạn: “Con sao thế?”
Im đến mức… sau này, bạn không còn muốn ai lại gần nữa.
Vì bạn sợ nếu người ta chạm vào – bạn sẽ mềm.
Và nếu bạn mềm – bạn lại dễ đau.
Thế là bạn chọn lạnh.
Bạn không trách ai, không giận ai – bạn chỉ… thu mình lại.
Và những người bên cạnh bạn bắt đầu thấy:
“Họ không hiểu mình.”
“Mình nói gì cũng bị lờ đi.”
“Sao người ấy cứ xa dần, lạnh dần?”
Bạn không cố tình làm ai tổn thương.
Bạn chỉ đang cố sống sót.
Bạn khiến người khác thấy có lỗi khi họ thể hiện cảm xúc
Khi người khác buồn – bạn bảo: “Làm gì mà nghiêm trọng thế?”
Khi người ta giận – bạn bảo: “Nhẹ nhàng thôi, nói kiểu gì đấy?”
Khi ai đó khóc – bạn quay đi, hoặc buông câu: “Có gì mà phải khóc?”
Bạn không muốn làm họ đau.
Nhưng bạn không biết phải xử lý cảm xúc của người khác ra sao –
vì ngay cả cảm xúc của chính bạn, bạn cũng từng bị dạy phải giấu.
Bạn đang phản ứng như cách người lớn từng phản ứng với bạn.
Không để làm tổn thương – mà vì bạn chưa từng được học cách ôm lấy một cảm xúc.
Bạn hay phản ứng thái quá với những chuyện nhỏ – rồi thấy xấu hổ
Ai đó nói nhẹ một câu – bạn nổi cáu.
Ai đó góp ý thật lòng – bạn bực bội, quay đi.
Ai đó lỡ lời – bạn thấy mình như bị đâm trúng tim.
Bạn không hiểu vì sao mình “quá nhạy cảm.”
Nhưng thực ra… bạn không nhạy – bạn đang sống với một vết thương chưa lành.
Vết thương ấy rất giỏi ngụy trang – nhưng mỗi khi có ai vô tình chạm vào,
nó lại gào lên – qua lời nói, qua thái độ, qua sự rút lui bất ngờ.
Và bạn thấy xấu hổ.
Bạn thấy có lỗi.
Nhưng bạn không biết làm sao để khác đi.
Bạn từ chối sự thân mật – vì không tin rằng mình xứng đáng được yêu
Bạn từng muốn được ôm – mà không được.
Từng muốn được khen – nhưng lại bị chê.
Từng muốn khóc – nhưng bị la.
Từng muốn cần ai – nhưng chỉ nhận lại sự quay đi.
Bạn học được rằng: “Tốt nhất là đừng cần.”
Và thế là… khi ai đó đến gần, thương bạn, quan tâm bạn –
bạn rút lại.
Bạn nghi ngờ.
Bạn tự tạo khoảng cách.
Không phải vì bạn không cần yêu.
Mà vì bạn sợ nếu nhận – thì rồi sẽ mất.
Và bạn không muốn lại đau thêm một lần nữa.
Bạn không xấu – bạn chỉ đang cố bảo vệ phần từng bị bỏ rơi trong mình
Trong bạn có một đứa trẻ – chưa từng được dỗ dành đúng lúc
Ngày ấy, khi bạn buồn – không ai hỏi.
Khi bạn sợ – không ai ôm.
Khi bạn giận – không ai lắng nghe.
Bạn học cách nén lại. Nuốt vào. Tự xử lý.
Và bạn sống sót.
Nhưng sống sót không giống như sống thật.
Bạn trưởng thành với một phần mình luôn phải cứng, luôn phải giỏi, luôn phải “ổn.”
Và rồi… mỗi khi cảm xúc trong bạn trào lên, bạn không biết làm gì với nó –
ngoài việc gồng lên hoặc nổ tung.
Bạn không xấu.
Bạn đang cố gắng bảo vệ đứa trẻ ấy – theo cách bạn biết.
Bạn phản ứng – không phải để làm người khác tổn thương, mà để giữ cho trái tim mình không vỡ thêm một lần nữa
Bạn cáu khi ai đó bỏ rơi bạn – vì bạn từng bị bỏ rơi mà không ai xin lỗi.
Bạn đóng băng khi ai đó yêu bạn – vì bạn sợ rồi họ sẽ rời đi như người xưa từng làm.
Bạn mắng con vì sợ con giống bạn – vì bạn không biết cách nào khác để dạy mà không tổn thương.
Tất cả những điều ấy không đến từ ác ý.
Nó đến từ một vết thương không tên trong tim bạn –
vết thương chỉ muốn được chạm nhẹ bằng một câu nói:
“Con có thể yếu một chút cũng không sao.”
“Con có thể cần người khác mà vẫn xứng đáng.”
“Con có thể không ổn – nhưng vẫn được yêu.”
Bạn không cần phải lên án mình – bạn chỉ cần ngồi lại với mình lâu hơn một chút
Khi bạn thấy mình vừa la con, vừa làm tổn thương người yêu, vừa lạnh với bạn thân…
đừng vội mắng mình:
“Mình tệ quá.”
“Sao mình lại thế này?”
“Mình hỏng mất rồi…”
Hãy thử đổi lại thành:
“Có phần nào trong con đang rất sợ không?”
“Đứa trẻ bên trong con có đang gọi mình không?”
“Lần này, con sẽ không lơ nó nữa – con sẽ ngồi lại với nó.”
Chỉ cần bạn dám ngồi lại,
vòng tròn tổn thương sẽ không còn tiếp tục xoay.
Làm sao để ngắt vòng lặp: không tiếp tục mang tổn thương cũ đi gieo vào người mới?
Tập quan sát phản ứng – thay vì để phản ứng điều khiển mình
Bạn không cần “kiểm soát cảm xúc tuyệt đối.”
Chỉ cần nhận ra sớm hơn một chút.
Khi bạn chuẩn bị la con – bạn dừng lại 3 giây.
Khi bạn định mắng người yêu – bạn hít sâu.
Khi bạn thấy trong lòng cuộn lên giận, bạn chỉ cần nghĩ:
“Có phải một phần cũ trong mình đang trỗi dậy?”
Việc nhìn thấy chính là bước đầu tiên của chữa lành.
Vì khi bạn nhìn thấy, bạn có thể chọn lại.
Viết xuống cảm xúc – thay vì ném nó về phía người khác
Bạn từng bị nói: “Đừng than, đừng kêu, đừng làm phiền.”
Nên giờ đây, mỗi khi bạn thấy bức bối, bạn không nói – bạn phát ra bằng hành vi.
La. Lạnh lùng. Rút lui. Gắt gỏng.
Giờ, thay vì làm thế, bạn thử viết.
Không cần dài. Chỉ vài dòng:
“Hôm nay mình thấy hụt.”
“Mình thấy bị bỏ lại.”
“Mình đang cần một cái ôm – nhưng không dám nói.”
Viết ra… là bạn đang cho đứa trẻ trong bạn một nơi để cất lời.
Không phải gào nữa – mà được nghe.
Học cách nói: “Tôi đang sợ” thay vì “Anh sai rồi!”
Bạn từng không được hỏi: “Con sao thế?”
Giờ đây, khi bạn bị kích động, bạn dễ gắt gỏng, tấn công.
Nhưng thực ra, bên dưới mọi sự tức giận – thường là nỗi sợ.
Hãy thử đổi lời.
Thay vì: “Anh thật vô tâm!”
Bạn nói: “Em thấy sợ bị bỏ rơi.”
Thay vì: “Con làm mẹ điên lên rồi đấy!”
Bạn thử: “Mẹ đang thấy quá tải – mẹ cần thở một chút.”
Bạn không yếu nếu nói ra điều thật.
Bạn mạnh mẽ – vì bạn dám chọn cách thương tử tế hơn.
Gọi tên tổn thương – để nó không còn phải hét lên bằng vô thức
Tổn thương không xấu.
Chỉ khi không được gọi tên, nó mới phát ra thành những điều làm đau người khác.
Mỗi khi bạn phản ứng thái quá, hãy hỏi mình:
“Mình đang sợ điều gì quen thuộc?”
“Phần nào trong mình đang kêu cứu?”
“Mình muốn người khác hiểu điều gì – mà mình chưa từng dám nói?”
Khi bạn gọi đúng tên nỗi đau, bạn mới có thể ôm nó – thay vì để nó lái mình.
Bạn không thể xóa quá khứ, nhưng bạn có thể chọn không làm nó tái diễn nơi người khác
Con à,
quá khứ của con có thể đầy tổn thương.
Con từng bị mắng, bị lờ đi, bị bỏ rơi, bị hiểu lầm.
Không ai hỏi con có buồn không.
Không ai ôm con khi con gồng đến kiệt sức.
Và con đã mang nỗi đau đó theo mình –
đôi khi trút lên người khác,
đôi khi giấu trong im lặng lạnh lẽo.
Nhưng hôm nay, ông Bụt chỉ muốn con biết một điều:
Con có thể dừng lại.
Con không cần lặp lại điều từng khiến con đau – chỉ để thấy mình mạnh hơn.
Con có thể mạnh – bằng cách chọn thương.
👉 Nếu hôm nay con muốn học cách dừng vòng lặp ấy,
hãy để ông Bụt đi bên con: www.nuoicondungcach.org